ဂိမ္းကစားျခင္းကို ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္ေက်ာ္ျဖတ္ၾကမွာလဲ

အခုလို အိုင္တီေခတ္မွာ ၾကီးျပင္းလာတဲ့ ကေလးငယ္ အမ်ားစုဟာ အသက္အရြယ္ကို လိုက္လို႔ သူတို႔နဲ႔ သင့္ေတာ္တဲ့ ဂိမ္းေတြကို တီဗီ၊ ကြန္ပ်ဴတာ နဲ႔ တက္ပလက္ေတြ၊ လက္ကိုင္ဖုန္းေတြကေန တဆင့္ ကစားတတ္လာၾကပါတယ္။ ဂိမ္း ဆိုတဲ့ေနရာမွာ တီဗြီနဲ႔ ဆက္ျပီးကစားရတဲ့ ကိုယ္လက္လွဳပ္ရွားမွဳျဖစ္ေစတဲ့ Wii လို ဂိမ္းမ်ိဳး၊ Play Station, X-Box လို ဂိမ္းမ်ိဳး ေတြအျပင္ ကြန္ပ်ဴတာမွာ ရိုးရိုးတန္းတန္း ေဒါင္းလုဒ္ ခ်ျပီး ကစားရတဲ့ ဂိမ္းေတြရွိသလို အင္တာနက္ကို ခ်ိတ္ဆက္ျပီးမွ ကစားရတဲ့ အြန္လိုင္းဂိမ္းေတြ… စသည္ျဖင့္ ဂိမ္းေတြ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိပါတယ္။

တိုက္ခန္းနဲ႔ ေနရတဲ့ ကေလး၊ ေဆာ့စရာ ေျမက်ယ္က်ယ္ မရွိတဲ့ကေလးေတြဟာ မိဘေတြ မအားလပ္လို႔ ကစားကြင္းကို အခ်ိန္တိုင္း လိုက္မပို႔ႏိုင္တဲ့အခါ သူ႔ရဲ႕ အခ်ိန္ပိုေတြအတြက္ ဂိမ္းကစားလိုပါတယ္။ သစ္ပင္ ပန္းပင္ေတြ ေ၀ေ၀ဆာဆာနဲ႔ ျခံက်ယ္ ၀န္းက်ယ္မွာ ေျပးလႊား ခုန္ေပါက္ ေဆာ့ကစားလို႔ရတဲ့ ကေလးကလည္း အခ်ိန္တန္ရင္ သူမ်ားနည္းတူ ဂိမ္းကစားခ်င္ပါတယ္။ အိမ္မွာ ကြန္ပ်ဴတာ မရွိတဲ့ ကေလးေတြကလည္း ဆိုင္မွာသြားျပီး တနာရီ ဘယ္ေလာက္ဆိုတဲ့ သတ္မွတ္ေစ်းႏွဳန္းနဲ႔ ဂိမ္းကစားၾကပါတယ္။ မိဘေတြအေနနဲ႔ကလည္း ကိုယ့္ကေလးကို မ်က္စိေအာက္မွာ ျငိမ္ျငိမ္သက္သက္ ကစားေနတာကို ေတြ႔လိုတဲ့အခါ တီဗြီဂိမ္း၊ ကြန္ပ်ဴတာဂိမ္း၊ လက္ကိုင္ဖုန္းက ဂိမ္း… အစရွိတဲ့ ဂိမ္းေတြကို ကစားဖို႔ ခြင့္ျပဳျဖစ္ပါတယ္။

သုေတသန စာတမ္းတခုမွာ ဖတ္လိုက္ရတာက ကေလးေတြဟာ ျပင္ပကမာၻကို တစ တစ နဲ႔ လွ်စ္လွ်ဴရွဳလာၾကျပီး သူတို႔ရဲ႕ အခ်ိန္ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို အင္တာနက္မွာ ဂိမ္းကစားရင္း ကုန္ဆံုးေစပါတယ္ တဲ့…။ အဲဒီလို ကစားတဲ့အခါမွာ ေယာက်္ားေလးတေယာက္ဟာ ပ်မ္းမွ်အားျဖင့္ တပတ္ကို အနည္းဆံုး ဂိမ္းကစားခ်ိန္ ဆယ့္သံုးနာရီ ရွိျပီး မိန္းကေလးတေယာက္ဟာ ငါးနာရီ ရွိတယ္လို႔ ဆိုပါတယ္။ အဲဒီလို ကေလးတိုင္းနီးနီး ခံုမင္ စြဲမက္စြာ ဂိမ္းကစားၾကတဲ့ ေခတ္ထဲမွာ မိဘေတြဟာ ကေလးေတြ ဂိမ္းကစားေနတာနဲ႔ ပတ္သက္လို႔ ဘယ္လို သတိထားသင့္သလဲ၊ ဘယ္လို ထိန္းခ်ဳပ္သင့္သလဲ ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို အဓိကထား ေျပာခ်င္ပါတယ္။

ပထမဆံုးအဆင့္အေနနဲ႔ အသက္ တႏွစ္ေက်ာ္ေက်ာ္ ႏွစ္ႏွစ္နီးပါး အရြယ္ ကေလးငယ္ေလးေတြကို ၾကည့္ရေအာင္…။ စကားေတာင္ သြက္သြက္ မေျပာႏိုင္ေသးတဲ့ အဲဒီအရြယ္ ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ သူတို႔ရဲ႕ ေဖေဖ ေမေမေတြဆီက လက္ကိုင္ဖုန္းေလးေတြကို ယူျပီး ေတာင္ႏွိပ္ ေျမာက္ႏွိပ္ ႏွိပ္ရမွန္း သိေနပါျပီ။ အဲဒီကမွ တဆင့္တက္ျပီး ေဘာလံုးေဖါက္တဲ့ ဂိမ္းမ်ိဳးေလးေတြကို သူတို႔ လက္ပိစိေလးေတြနဲ႔ တို႔ကာ ထိကာ ကစားတတ္စျပဳလာျပီး ေဘာလံုးေလးေတြ ေဖါက္ကနဲ ေဖါက္ကနဲ ေပါက္သြားတဲ့အခါမွာ သေဘာက် ႏွစ္ျခိဳက္စြာ ခိုးခိုးခစ္ခစ္နဲ႔ ရယ္ေမာတတ္ေနၾကပါျပီ…။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ သူတို႔လက္ထဲကေန ဖုန္းကို ျပန္ယူမိရင္ ကြ်က္ကြ်က္ညံေအာင္ ေအာ္ဟစ္ ငိုယိုျပီး သူတို႔ ဆႏၵေလးေတြကို ထုတ္ေဖၚျပသတတ္ေနပါျပီ…။ သို႔ေသာ္လည္း အဲဒီအရြယ္ေလးေတြကို အာရံုေျပာင္းရတာ အနည္းငယ္ လြယ္ကူေသးတဲ့အတြက္ သိပ္ျပႆနာ မၾကီးေသးဘူးလို႔ ဆိုႏိုင္ပါတယ္…။

ဒုတိယအဆင့္ - အသက္ ႏွစ္ႏွစ္ကေန အသက္ ေျခာက္ႏွစ္ ပတ္၀န္းက်င္ကိုေရာက္လာတဲ့အခါ ကေလးေတြဟာ လက္ကိုင္ဖုန္းထဲက ဂိမ္းကို ေဆာ့ရံုနဲ႔ အားမရေတာ့ပါဘူး။ တက္ပလက္ေတြ ကြန္ပ်ဴတာေတြက ဂိမ္းေတြကို စိတ္ပါ၀င္စားစြာ ေဆာ့ခ်င္၊ ေဆာ့တတ္တဲ့ အရြယ္ေတြ ျဖစ္လာၾကပါျပီ။ အဲဒီအရြယ္မွာ မိဘေတြက ကိုယ့္သားသမီးေလးေတြကို တတ္ခ်င္ သိခ်င္စိတ္ေတြနဲ႔အတူ ေအ ဘီ စီ စာလံုးေလးေတြ ပါတဲ့ ဂိမ္းမ်ိဳး၊ ကေလးသီခ်င္းေလးေတြ ဆိုတဲ့ ဂိမ္းမ်ိဳးေတြကို လိုလို ခ်င္ခ်င္နဲ႔ ေပးေဆာ့ၾကပါတယ္။ ကြန္ပ်ဴတာ ကီးဘုတ္ကေနတဆင့္ ေအ ဘီ စီ ေလးေတြ ေတာင္တလံုး ေျမာက္တလံုး ရိုက္တတ္လာရင္ မိဘေတြမွာ ေက်နပ္ ၾကည္ႏူးလို႔…။ အဲဒီလို ေဆာ့ရင္းနဲ႔ ကေလးေတြဟာ အဲဒီ ပစၥည္းေတြနဲ႔အတူ ဂိမ္း ဆိုတာကို စတင္ စြဲလမ္းသြားၾကပါတယ္။

အဲဒီေနရာမွာ ျပႆနာရွိလာတာကေတာ့ သူတို႔ေလးေတြရဲ႕ မ်က္စိပါ။ မသိ နားမလည္ေသးတဲ့အရြယ္ဆိုေတာ့ အလင္းေရာင္ လံုေလာက္တဲ့ေနရာမွာ ေဆာ့ဖို႔ေတြ၊ မ်က္စိနဲ႔ အနည္းဆံုး တေပ အကြာမွာ ထားျပီး ၾကည့္ဖို႔ေတြ ဘာေတြ သူတို႔ မသိပါဘူး။ ကစားခ်င္တာ တခုပဲ သိပါတယ္။ ကစားတဲ့ထဲကို အာရံုေရာက္သြားရင္ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ မ်က္လံုးနဲ႔ နီးနီးကပ္ကပ္ ၾကည့္ေနမိတယ္ ဆိုတာလည္း သူတို႔ မသိေတာ့ပါဘူး။ ဂိမ္း ဆိုတဲ့ အမ်ိဳးကလည္း အဲဒီေလာက္အထိ စြဲပါတယ္။ အဲဒီလို သူတို႔ကစားေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ မိဘကသာ ေသေသခ်ာခ်ာ ဂရုမစိုက္ခဲ့ဘူး၊ ကေလးျငိမ္ေနရင္ ျပီးေရာဆိုျပီး အလိုလိုက္ခဲ့၊ အခ်ိန္ကို အကန္႔အသတ္ထားျပီး မထိန္းခ်ဳပ္ခဲ့ဘူးဆိုရင္ သူတို႔ေလးေတြရဲ႕ မ်က္စိေတြကို မ်ားစြာ ထိခိုက္ႏိုင္ပါတယ္။ မ်က္စိေရွ႕မွာတင္ အသက္ ေလးႏွစ္၊ ငါးႏွစ္အရြယ္မွာ မ်က္စိအားနည္းလို႔ မ်က္မွန္တပ္လိုက္ရတဲ့ ကေလးငယ္ေလးေတြ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။

ေက်ာင္းစတက္ရတဲ့အရြယ္ အသက္ ေျခာက္ႏွစ္ကေန ဆယ္ႏွစ္ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္အရြယ္ ကေလးေတြကို ကြ်န္မအပါအ၀င္ ကြ်န္မပတ္၀န္းက်င္က မိဘ အမ်ားစုကေတာ့ ကေလးေတြနဲ႔ အေပးအယူလုပ္ျပီး အခ်ိန္ အကန္႔အသတ္နဲ႔ ဂိမ္းကစားခြင့္ျပဳၾကတာ ေတြ႔ရပါတယ္။ ဥပမာ - ေက်ာင္းကျပန္ေရာက္ျပီး ခဏ အနားယူတဲ့အခ်ိန္မွာ ဂိမ္း တနာရီေဆာ့ျပီးရင္ ေန႔လည္ တေရး အိပ္ရမယ္ေနာ္… ဒါမွမဟုတ္… တေရးအိပ္လို႔ အိပ္ယာႏိုးရင္ ဂိမ္း တနာရီ ကစားရမယ္… ဒါမွမဟုတ္ ေက်ာင္းကပါလာတဲ့ အိမ္စာေတြ ျပီးရင္ ဂိမ္း တနာရီ ေပးကစားမယ္… စသည္ျဖင့္ ကေလးေတြကို သင့္တင့္ မွ်တတဲ့ အေပးအယူေတြလုပ္ျပီး ဂိမ္းကစားျခင္းဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ကို ျဖတ္ေက်ာ္ၾကပါတယ္။ သူတို႔ေတြ ကစားတဲ့ ဂိမ္းေတြကိုလည္း တေစ့တေစာင္း အကဲခတ္ရပါတယ္။ အြန္လိုင္းဂိမ္းေတြမွာ သူတို႔အရြယ္နဲ႔ မသင့္ေတာ္တဲ့ ဂိမ္းေတြလည္း အမ်ားၾကီး ရွိေနတာကိုး…။ အရာရာကို စူးစမ္းတတ္တဲ့ အရြယ္ေလးေတြ ျဖစ္ေနတာမို႔ ဂိမ္းတခု ေဆာ့ေနရင္းကေန ျဖတ္ကနဲ ျဖတ္ကနဲ ေပၚလာတတ္တဲ့ ေၾကာ္ျငာေတြကတဆင့္ ေနာက္ထပ္ ဂိမ္းေတြ တခုကေန တခု… အဲဒီမွာ ကေလးေတြ မကစားသင့္တဲ့ ဂိမ္းေတြ၊ မျမင္သင့္တဲ့ စာမ်က္ႏွာေတြဆီ ေရာက္မသြားဖို႔ကိုလည္း မိဘေတြ ေတာ္ေတာ္ေလး သတိထားရပါတယ္။

အဲဒီလို အေပးအယူနဲ႔ ဂိမ္းကစားေစတဲ့အခါ သတ္မွတ္ထားတဲ့ အခ်ိန္ျပည့္တဲ့အခါမွာ ကေလးတိုင္းလိုလိုမွာ ေတြ႔ရတဲ့ ျပႆနာကေတာ့ ေစ်းဆစ္ၾကတာပါ…။ ဂိမ္းကစားတာဟာ ေတာ္ေတာ္ေလး ရပ္ရခက္တဲ့အတြက္ ေနာက္ ငါးမိနစ္… ေနာက္ ဆယ္ မိနစ္… စသည္ျဖင့္ အခ်ိန္ပိုေတြ တိုးေတာင္းတတ္ၾကပါတယ္။ တခါ ႏွစ္ခါ အလိုလိုက္ႏိုင္ေပမယ့္ အဲဒီလို အခါေတြ မ်ားလာရင္ေတာ့ နည္းနည္းေလး ေလသံ မာမာေျပာမွ သူတို႔ ရပ္တန္႔ၾကပါတယ္…။ ျပီး မအိပ္ခ်င္ အိပ္ခ်င္နဲ႔ အိပ္ယာေပၚ ေမွာက္ရက္ၾကီး သြားေမွာက္ေနတဲ့ ကေလးေတြ၊ အသံတိတ္ ဆႏၵျပတဲ့ ကေလးေတြလည္း အမ်ားၾကီးပါ။ ဟုတ္ပါတယ္… အဲဒီလို အေနအထားမ်ိဳးကို ကေလးေတြ အသက္ ဆယ္နွစ္ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္ေလာက္အထိ ကြ်န္မတို႔ လိုတိုး ပိုေလ်ာ့နည္းနဲ႔ ထိန္းခ်ဳပ္ႏိုင္ပါေသးတယ္…။

အသက္ ဆယ့္ႏွစ္ႏွစ္ေက်ာ္သြားတဲ့ ကေလးေတြ၊ အလယ္တန္းေက်ာင္းေရာက္တဲ့ ကေလးေတြမွာ သူတို႔ ကိုယ္ပိုင္ Laptop ေလးေတြ ကိုယ္စီ ၀ယ္ၾက ကိုင္ၾက အသံုးျပဳၾကရပါျပီ…။ မိဘေတြ အေနနဲ႔ သူတို႔ကို အခ်ိန္မေရြး လက္လွမ္းမီႏိုင္ေစဖို႔၊ အေၾကာင္းကိစၥ တစံုတရာရွိရင္ လြယ္လင့္တကူ ဆက္သြယ္ႏိုင္ေစဖို႔ လက္ကိုင္ဖုန္းေလးေတြကိုလည္း အသံုးျပဳခြင့္ ေပးရပါျပီ။ အဲဒီအခ်ိန္မွာ ကေလးေတြ ဂိမ္းကစားတာကို ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔ ေတာ္ေတာ္ေလး ခက္ခဲသြားပါျပီ။ သူတို႔ကို နားလည္ေအာင္၊ နား၀င္ေအာင္၊ ဂိမ္းကစားျခင္းနဲ႔ ပတ္သက္ျပီး အေကာင္း အဆိုးကို ခြဲတတ္ေအာင္၊ အိပ္ခ်ိန္ စားခ်ိန္ မွ်မွ်တတျဖစ္ေအာင္ အက်ိဳးသင့္ အေၾကာင္းသင့္ ေျပာျပရင္း ထိန္းခ်ဳပ္ဖို႔သာ ရွိပါေတာ့တယ္။

သတင္းစာေတြမွာ မၾကာခဏ ၾကားေန ဖတ္ေနရတဲ့ ဂိမ္းကစားရင္း ထမင္းေမ့ ဟင္းေမ့ျဖစ္ျပီး အားျပတ္ လဲက်ျပီး ေသဆံုးရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ အေမလုပ္သူက ဂိမ္းကစားတာ ကေလးကို အစာေကြ်းဖို႔ ေမ့ေနလို႔ ကေလးေလး ေသသြားရတဲ့ အေၾကာင္းေတြ၊ ဂိမ္းထဲမွာ သူ႔ထက္ငါ အႏိုင္ရေအာင္ ကစားရင္း အျပင္မွာပါ ရန္သူေတြျဖစ္ျပီး တေယာက္တေယာက္ အညွိဳးတၾကီးနဲ႔ သတ္ျဖတ္ၾကတဲ့ အေၾကာင္းေတြ… အဲဒါေတြကို နမူနာထား ေျပာျပျပီး အလြန္အကြ်ံ မျဖစ္ေအာင္ ထိန္းဖို႔သာ ရွိပါတယ္။ လံုး၀ၾကီး မကစားရဘူးရယ္လို႔ ယတိျပတ္ ျဖတ္ပစ္လိုက္ဖို႔ေတာ့ တကယ္ကိုပဲ မလြယ္ကူလွပါဘူး။

ဒါေၾကာင္း မိဘေတြအေနနဲ႔ ကေလးေတြကို ဂိမ္းကစားခြင့္ ျပဳတဲ့အခါ ကိုယ့္ကေလးရဲ႕ အသက္အရြယ္နဲ႔ စိတ္အေျခအေနေပၚ မူတည္ျပီး သူတို႔ကစားသင့္တဲ့ ဂိမ္းေလးေတြကို ကိုယ္တိုင္ ေရြးခ်ယ္ေပးေစခ်င္ပါတယ္။ ကစားေနတဲ့ ဂိမ္းအေပၚမွာ အရမ္းကို စိတ္အားထက္သန္ေနတဲ့ကေလး၊ တဖက္ကို အႏိုင္ရလိုစိတ္ ၾကီးမားလွတဲ့ကေလး၊ ထိုးခုတ္ သတ္ျဖတ္တာေတြကို သိပ္ခံုမင္ေနတဲ့ကေလးမ်ိဳးေတြကို တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ အလြန္အကြ်ံျဖစ္မလာရေလေအာင္ ဂိမ္းေလးေတြ ေျပာင္းေပးသင့္ပါတယ္။ ေနာက္တခုက အေခြနဲ႔ ကစားရတဲ့ ဂိမ္းေတြမွာ အသက္အရြယ္ ကန္႔သတ္ခ်က္ေတြ ပါပါတယ္…။ အဲဒါကို ေသေသခ်ာခ်ာ ၾကည့္ျပီးမွ ကေလးရဲ႕ အသက္နဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္တဲ့ ဂိမ္းမ်ိဳးကို ၀ယ္ေပးသင့္ပါတယ္။ ျဖစ္ႏိုင္ရင္ မ၀ယ္ေပးခင္မွာ ငွားျပီး ကစားၾကည့္ေစတာမ်ိဳး… ျပီးေတာ့ တခါတရံမွာ ကိုယ္တိုင္ ကေလးနဲ႔ အတူတူ ဂိမ္း၀င္ကစားျပီး ကေလးရဲ႕ စိတ္ဓါတ္ေလးကို မသိမသာနဲ႔ အကဲခတ္ ေလ့လာဖို႔လည္း လိုအပ္ပါေသးတယ္။ ေနာက္တခုကေတာ့ ကေလးကို အခ်ိန္အကန္႔အသတ္နဲ႔ ကစားေစဖို႔ရယ္၊ အမ်ားသူငါ (မိသားစု) ျမင္ရတဲ့ ေနရာမွာ ကစားေစဖို႔လည္း လိုအပ္ပါတယ္။ ဒါမွလည္း ဂိမ္းထဲမွာ ဘယ္လိုပံုေတြ ပါသလဲ၊ ကိုယ့္ကေလး ဘယ္လိုဂိမ္းေတြကစားေနသလဲ၊ ဘယ္လိုအရုပ္ေတြ ၾကည့္ေနသလဲ ၊ သူတို႔နဲ႔ သင့္ေတာ္သလား မသင့္ေတာ္ဘူးလား… စသည္ျဖင့္ အလြယ္တကူ သိႏိုင္ ျမင္ႏိုင္မွာ ျဖစ္ပါတယ္။

ေခတ္ေရစီးေၾကာင္းအရ ကေလးေတြကို ခြင့္ျပဳရ လိုက္ေလ်ာရတဲ့အထဲမွာ ဂိမ္းကစားျခင္းဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေနရာယူ က်ယ္ျပန္႔လာတာ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဒါေၾကာင့္ မိဘမ်ားအေနနဲ႔ ကိုယ့္ကေလးေတြရဲ႕ အသက္အရြယ္၊ စိတ္ပိုင္းဆိုင္ရာ အေနအထား၊ က်န္းမာေရး အေျခအေန စတာေတြနဲ႔ လိုက္ေလ်ာညီေထြျဖစ္တဲ့ ဂိမ္းေတြကို အခ်ိန္အကန္႔အသတ္နဲ႔ ကစားတတ္ေအာင္ သတိထားျပီး ဂရုစိုက္ၾကဖို႔ အၾကံျပဳလိုပါတယ္။



မွတ္ခ်က္ - ၂၀၁၃ ေမလ - Gamers Magazine တြင္ ေဖၚျပျပီး ျဖစ္သည္။